Tugboat Annie

Historia om den verkelege «Tugboat Annie»
Thea Foss – den norsk-amerikanske kvinna som bygde eit skipsimperium med «overtyding og ein kaffikjele»

Ho var ei hardtarbeidande norsk utvandrarkvinne som kom til byen Tacoma i Washington-territoriet i 1880, og seinare vart udøydeleggjort i filmen Tugboat Annie frå 1933. Thea Foss bygde opp slepebåtselskapet som med tida vart Foss Maritime Company i Seattle – det største slepebåtselskapet på vestkysten av USA.

Skuleborn lærer om Thea i historietimane i delstaten Washington, og i dag finst det eit heilt museum – Foss Waterway Seaport Museum – der ein kan lære meir om både arven hennar og den maritime historia i det nordvestlege stillehavsområdet. Her kan ein bruke timar – eller dagar – på utstillingar og aktivitetar, og utstillinga om Thea er ein god stad å starte.

I røynda var Thea svært ulik den filmatiske «Tugboat Annie» spelt av Marie Dressler. Alt tyder på at Thea var langt mildare og meir audmjuk, slik mange nordmenn gjerne er.

Ho vart fødd som Thea Christiansen den 8. juni 1858 i Eidsberg i Østfold. Då ho var 14 år gammal, flytta ho til hovudstaden Kristiania. Der møtte ho svogeren til systera si, ein skipsnikkar ved namn Andreas Olsen, og dei forelska seg.

Andreas drog etter kvart til St. Paul i Minnesota for å søkje lykka i den nye verda, der det allereie fanst eit levande miljø av skandinavar. Han sparte pengar for å få Thea over, men ho insisterte på å betale reisa sjølv ved å arbeide som hushjelp. I 1881 kom ho til Minnesota, og kort tid etter gifta dei seg. Dei fekk tre barn og budde i St. Paul i åtte år.

Men Andreas var ambisiøs og ville meir for familien. Sidan det fanst så mange Olsen-ar i området, endra han etternamnet til Fossen – og korta det sidan ned til Foss. For å passe betre inn i det amerikanske samfunnet endra han òg førenamnet sitt til Andrew.

Andrew sakna livet ved kysten, og i 1888 reiste han vestover til Tacoma i Washington-territoriet. Året etter, då den tredje ungen var fødd, kom Thea og barna etter. Til saman fekk paret fire barn.

Andrew hadde bygd eit flytehus til familien ved kaien i Tacoma, og dei slo seg til der. Alt tyder på at dei trivdest i sitt nye liv. Thea vart skildra som ei kjærleg og omsorgsfull kone og mor – og ein viktig del av nærmiljøet. Det vart fortalt at ho ofte sto på kjøkkenet sitt og laga varm suppe til familie og vener – eit symbol på både omsorg og fellesskap. Det har vorte sagt at Thea «bygde det største slepebåtimperiet i verda med ikkje meir enn overtyding og ein kaffikjele».

Sommaren 1889 starta ho selskapet sitt med ei enkel robåt. Ho byrja å pusse opp robåtar for sal og kalla verksemda Foss Launch Company. Den første robåten hennar vart måla kvit med grøne kantar og seld for fem dollar. Ho kjøpte ein ny, så ein til – og forretninga tok til å veksa.

Andrew byrja òg å byggja robåtar, og heimen deira fekk namnet Foss Boathouse. Snart utvida dei til å frakte tømmer og tilby tauing. Tacoma, som var ein hamneby med jernbanesamband, voks raskt og vart ei inngangsport til nordvestkysten – og Thea sitt selskap blømde. Ho hadde eit sterkt fokus på god kundeservice, og slagordet deira var: Always Ready – Alltid klare.

Då Thea døydde i 1927, berre éin dag før ho fylte 69 år, sørgde heile Tacoma. Både på land og på sjø vart ho heidra – med eit av dei største opptoga byen hadde sett, og ei parade av Foss-båtar gjennom vassvegane. Andrew døydde berre ei veke etter henne.

Foss Maritime Company vart drifta vidare av familien i mange tiår. Dei gjekk frå robåtar og små motorbåtar til store slepebåtar og transportbåtar. Selskapet vart kjend for teknisk nytenking – og dei heldt fast på den kvite og grøne fargeskjemaet. Trass i at selskapet seinare vart selt, bruker Foss Maritime Company framleis slagordet Always Ready.

Thea har aldri vorte gløymd. I 1989 fekk vassvegen i Tacoma namnet Thea Foss Waterway til minne om henne. Ei levande legende i si eiga samtid, og framleis eit førebilete for hardtarbeidande gründerar – både kvinner og menn.

_{Fane bilete: Thea Foss}